بارادلند | مرکز تخصصی محصولات سلامت و ورزشی و رژیمی
نویسنده: صدف کریم بیگی 
الکترولیت چیست؟ چه نقشی در بدن دارد؟ آیا وجود این ماده برای بدن ضروری است؟ الکترولیتها، نوعی مواد معدنی هستند که دارای بار الکتریکی میباشند. الکترولیت، بعضا در خون و عرق بدن به وفور یافت میشود. وجود الکترولیت در بدن بسیار ضروری است؛ زیرا، به بهبود عملکرد ماهیچهها، تنظیم سیستم عصبی، تنظیم Ph خون و هیدراتاسیون بدن کمک بسزایی میکند. الکترولیتهای از دست رفته بدن، تنها با نوشیدن مواد حاوی الکترولیت جایگزین خواهند شد. در ادامه این مقاله از بارادلند، به بررسی بیشتر وظایف الکترولیت در بدن میپردازیم و برخی مواد خوراکی و نوشیدنی که دارای الکترولیت هستند را معرفی میکنیم.
الکترولیت چیست؟
60% بدن هر فرد بالغ، از آب تشکیل شده است. در هر ذره از این مایع و سلولهای موجود در بدن، الکترولیت(Electrolyte) وجود دارد. یکی از وظایف اصلی الکترولیت این است که؛ واکنشهای شیمیایی بدن را تنظیم کرده و تعادل را بین مایعات داخل و خارج از سلولها، حفظ نماید. یکی دیگر از مسئولیتهای مهم این ماده معدنی، این است که؛ به هدایت جریان الکتریکی در بدن کمک میکند. تامین الکترولیت بدن برای بقای سلولها ضروری است؛ دلیل این امر آن است که، برخی از مهمترین عملکردهای بدن همچون تنظیم ماهیچهها و سیستم اعصاب، به این ماده معدنی بستگی دارند.
میوهها و سبزیجات، بعضا حاوی مقداری الکترولیت هستند. شما با مصرف این دسته از مواد غذایی، به صورت طبیعی الکترولیت را وارد بدن خود خواهید کرد. یکی از دلایلی که رژیمهای غذایی سالم به ویژه وگان، بسیار توصیه میشوند؛ همین امر است! الکترولیت، نه تنها به بهبود عملکرد عضلات و اعصاب کمک میکند؛ بلکه، برای متعادلسازی اسیدیته خون نیز بسیار ضروری است. بافتهای آسیب دیده بدن، میتوانند به کمک الکترولیت ترمیم و درمان شوند. عدم تعادل و تامین کافی الکترولیت، باعث کمبود انرژی بدن شده و اختلالاتی را در سلامتی افراد بوجود میآورد. به صورت کلی، برای داشتن بدنی سالمتر با عملکردی صحیح و حفظ سلامتی، وجود الکترولیت کاملا ضروری و مورد نیاز خواهد بود!
هیدراته نگه داشتن بدن، تنظیم pH خون، انقباض ماهیچهها و هدایت تکانههای عصبی، برخی از مواردی هستند که الکترولیت در عملکرد صحیح آنها نقش بسیار مهمی دارد. بنابراین، شما باید از برنامه غذایی که برای خود انتخاب میکنید؛ الکترولیت کافی را دریافت نمائید تا نهایتا عملکرد بدن شما به خوبی حفظ شود. ممکن است این سوال برای شما بوجود بیاید که؛ عملکرد و فعالیت دقیق الکترولیت به چه صورت است؟ زمانی که مواد معدنی سازنده الکترولیت در مایع حل میشوند، یونهای مثبت و منفی که در فرآیندهای متابولیک مورد استفاده قرار میگیرند، تولید میشوند. برخی از انواع الکترولیتها، شامل موارد زیر هستند:
- بیکربنات
- کلسیم
- منیزیم
- سدیم
- پتاسیم
- فسفات
- کلرید
وظایف الکترولیت چیست؟
در این بند از مقاله “الکترولیت چیست و چه نقشی در بدن دارد؟” به بررسی وظایف این ماده معدنی مهم میپردازیم. یکی از وظایف و مسئولیتهای مهم این ماده معدنی، کمک به عملکرد سیستم عصبی است! مغز، جهت برقراری ارتباط با سلولها در سراسر بدن، سیگنالهای الکتریکی را ارسال میکند که به واسطه سلولهای عصبی منتقل میشوند. سیگنالهای مورد نظر، با ایجاد تغییرات بار الکتریکی غشای سلول عصبی بوجود میآیند و تکانههای عصبی نامیده میشوند.
حال، برای اینکه این تغییرات بر بار الکتریکی اعمال شوند؛ الکترولیت سدیم باید در سراسر غشای سلول عصبی تحرک داشته باشد. زمانی که این اتفاق رخ میدهد، در واقع یک واکنش زنجیرهای ایجاد میشود که در نتیجه آن، یونهای سدیم بیشتری در طول آکسون سلولهای عصبی، به حرکت درمیآیند. این مورد، یکی از انواع وظایف و مسئولیتهایی است که الکترولیتها آن را بر عهده دارند! در ادامه، به بررسی موارد بیشتری خواهیم پرداخت.
هیدراتاسیون مناسب بدن
درست است که 60% از بدن افراد را آب تشکیل میدهد؛ اما این مایع باید به صورت متعادل، در داخل و خارج از سلولهای بدن تقسیمبندی و نگهداری شود. حال این تعادل مایعات در بدن چگونه صورت میپذیرد؟ الکترولیتها به واسطه “اسمز”، میتوانند به حفظ تعادل آب و مایعات در بدن کمک نمایند.
شایان ذکر است که؛ سدیم یکی از انواع الکترولیتهایی است که نقش بسیار مهمی در این زمینه دارد. اسمز نیز، فرآیندی است که در آن، آب و مایعات بدن، از محلول رقیق به سمت محلول غلیظتر به حرکت درمیآیند. این جابجایی نیز، از طریق دیواره غشای سلولی انجام میگیرد. در نتیجه این امر؛ سلول از پر شدن بیش از اندازه با آب یا چروک شدن و خشک شدن به خاطر کم آبی، محافظت خواهد شد.
تنظیم pH بدن
یکی از مواردی که به سالم ماندن بدن کمک بسیاری میکند؛ تنظیم pH خون است! pH قلیایی یا اسیدی، به واسطه بافرهای شیمیایی یا بازها و اسیدهای ضعیف، تنظیم میشوند. در نتیجه این امر، تغییراتی که در محیط داخلی بدن رخ میدهند، به حداقل خواهند رسید. pH مناسب برای خون، بین 7.35 الی 7.45 است. در صورتی که pH خون از این مقدار تجاوز کند یا کمتر شود، در عملکرد صحیح بدن، اختلالاتی ایجاد خواهد شد. در نتیجه، تعادل داشتن مقدار الکترولیت در بدن، باعث میشود تا pH خون به بهترین شکل تنظیم شود و عملکرد بدن و فعالیتهای مختلف آن، به مخاطره نیافتد!
عوارض عدم تعادل الکترولیت در بدن
در این بخش از مقاله “الکترولیت چیست و چه نقشی در بدن دارد؟”، به بررسی عوارض عدم تعادل الکترولیت خواهیم پرداخت. به صورت کلی، میزان الکترولیت در خون باید دارای تعادل باشد. بیشتر یا کمتر شدن از حد معمول آن، میتواند برای سلامتی شما عوارضی را به همراه آورد!
شایان ذکر است که؛ عدم تعادل الکترولیت در بدن، میتواند در برخی موارد نادر، اثری کشنده داشته باشد. یکی از دلایل رایج عدم تعادل الکترولیت، کم آبی یا دهیدراته شدن بدن است. این مشکل، عموما در گرمای بیش از حد رخ میدهد. همچنین، افرادی که به بیماریهای استفراغ و یا اسهال مبتلا شدهاند، احتمال کم آبی و کمبود الکترولیت در بدن آنها افزایش پیدا خواهد کرد. در نتیجه، اگر زمانی به بیماری مبتلا شدید یا در معرض هوای بسیار گرم قرار گرفتید؛ بهتر است مایعات از دست رفته بدن خود را با نوشیدن بیشتر آب یا دیگر مایعات، جبران کنید!
برخی دیگر از انواع بیماریها هستند که میتوانند باعث عدم تعادل الکترولیت در بدن شوند و بعضی از آنها شامل؛ بیماریهای کلیوی و سوختگی شدید هستند. همچنین، دچار شدن به انواع اختلالات خوردن نیز میتواند نتیجتا به عدم تعادل الکترولیت در بدن منجر شود. لازم به ذکر است که؛ اختلالات خفیف مربوط به کمبود الکترولیت، معمولا علائم به خصوصی ندارند. در بیشتر موارد، کمبود الکترولیت خفیف، هیچ علامتی از خود نشان نخواهد داد! با این وجود، اگر عدم تعادل الکترولیت به شکلی شدیدتر رخ دهد، ممکن است برخی از علائم زیر را به همراه داشته باشد:
- سردرگمی و کلافگی
- ضعف و گرفتگی عضلات
- سردرد
- تشنج
- خستگی مفرط
- بیحسی
- ضربان قلب نامنظم و یا سریع
در صورتی که هر یک از این علائم را در خودتان مشاهده میکنید، بهتر است حتما به پزشک مراجعه نمائید! با انجام برخی آزمایشات و تستهای به خصوص، میتوان به طور دقیق تشخیص داد که آیا این علائم مربوط به مشکل کمبود و عدم تعادل الکترولیت هستند یا ریشه در کمبود ویتامین بدن یا مشکلات دیگر دارند!
منابع غذایی سرشار از الکترولیت
در این قسمت از مقاله “الکترولیت چیست؟”، مواد غذایی را مورد بررسی قرار میدهیم که به عنوان منابعی غنی از الکترولیت محسوب میگردند. بهترین راهکار برای اینکه بتوانید تعادل الکترولیت را در بدن خود ایجاد نمائید؛ این است که، یک رژیم غذایی سالم را برای خود برگزینید! میوهها و انواع سبزیجات، مواد خوراکی هستند که به عنوان منابع سرشار و غنی از الکترولیت محسوب میشوند. برخی دیگر از مواد غذایی مفید برای تامین الکترولیت بدن، شامل موارد زیر هستند:
| کلرید | نمک خوراکی |
| سدیم | مواد غذایی شور همانند؛ نمک خوراکی و پنیر |
| منیزیم | انواع آجیل و غلات |
| پتاسیم | انواع سبزیجات و میوهها از جمله؛ سیبزمینی شیرین، آووکادو و موز |
| کلسیم | انواع لبنیات و سبزیجات |
برخی از انواع الکترولیتها از جمله؛ بی کربنات، به صورت طبیعی در بدن انسانها تولید میشوند. در نتیجه، لزومی به نگرانی جهت گنجاندن آنها در برنامه غذایی نیست! یکی از انواع برنامههای غذایی که بسیار سالم و مفید است و رعایت آن میتواند به تعادل الکترولیت در بدن شما کمک کند؛ رژیم غذایی مدیترانه ای است! همچنین، یکی دیگر رژیمهایی که بسیار محبوب و پرطرفدار است و در سراسر دنیا افراد بسیاری توانستهاند به کمک آن، به سلامتی مورد نظر خود دست یابند؛ رژیم کتوژنیک است. رژیم کتوژنیک، علاوه بر کمک به افزایش سلامت عمومی بدن، میتواند باعث لاغری و کاهش وزن نیز شود.
رژیم لاغری اتکینز نیز برنامه غذایی مشابه رژیم کتوژنیک است که نه تنها باعث لاغری میشود؛ بلکه، فواید بسیاری برای افزایش سلامتی بدن نیز دارد. اگر تمایل دارید تا اطلاعات بیشتری را در رابطه با این مباحث کسب کنید؛ میتوانید به دیگر مقالات وبسایت بارادلند مراجعه نمائید و آنها را مطالعه فرمائید! همچنین، ما انواع محصولات رژیمی، محصولات کتوژنیک، خوراکی و تنقلات بدون شکر و محصولات بدون گلوتن را در فروشگاه اینترنتی بارادلند، برای شما ارائه نمودهایم.
کلام آخر؛ الکترولیت چیست و چرا برای بدن ضروری است؟
ما در این مقاله از وبسایت بارادلند، به بررسی کلی در رابطه با پاسخ سوال “الکترولیت چیست و چه نقشی در بدن دارد؟” پرداختیم. الکترولیتها، برای حفظ عملکرد صحیح ماهیچهها و سیستم عصبی بدن بسیار ضروری هستند! در واقع، الکترولیت نوعی ماده معدنی است که برای حفظ سلامتی بدن انسانها بسیار حیاتی است. برخی از الکترولیتها میتوانند با مصرف مواد غذایی، تامین شوند. برخی دیگر از آنها نیز، در بدن به صورت طبیعی تولید میشوند که بی کربنات، یکی از این الکترولیتها است. عدم تعادل الکترولیت در بدن، میتواند باعث ابتلای افراد به برخی از بیماریها شود و در حادترین شرایط، ممکن است باعث از دست دادن جان افراد شود!
توسط 